|
W ramach prowadzonej przez ONZ oceny rozwoju cywilizacyjnego (Human Development Index) oczekiwana długość życia stawia Polskę na 49. pozycji spośród 162 krajów świata sklasyfikowanych w 2002 r. W klasyfikacji z roku 2001 nasz kraj zajmował pozycję 46. W zakresie długości życia ostatnie trzy dekady XX w. przyniosły Polsce upadek cywilizacyjny, gdyż z pozycji 27. w latach 1970-1975 spadła na miejsce 49. w latach 1995 - 2000. Pomimo niezłej pozycji wyjściowej Polska nie nadążała za dynamicznym przyrostem tego podstawowego wskaźnika rozwoju człowieka, obserwowanym w krajach znacznie uboższych. Z kolei według grupy Global Leaders for Tomorrow Environmental Task
Force z Columbia University, która na Światowe Forum Gospodarcze 2002 dostarczyła
drugi raport z prac nad Wskaźnikiem Zrównoważonego Rozwoju (Environmental
Sustainability Index, ESI), w zakresie dbałości o środowisko Polska zajmuje
pozycję 87 na 142 kraje sklasyfikowane (rok wcześniej była to pozycja 58.).
Tymczasem z doniesień Polskiej Agencji Prasowej wszystkim wiadomo, że
Czynniki szkodliwe z reguły występują w bardzo nikłych - niewykrywalnych ludzkimi zmysłami - stężeniach (natężeniach) w powietrzu, wodzie, glebie, materiałach budowlanych, żywności i napojach, kosmetykach, środkach chemii gospodarczej, zabawkach, tekstyliach i wielu, wielu innych elementach środowiska człowieka. Są przedmiotem stałego zainteresowania lekarzy, prawników, dziennikarzy, członków organizacji pozarządowych skupiających konsumentów, ekologów, osoby narażone na różne szkodliwości, cierpiące z ich powodu, a też i rodziny ofiar. Charakterystyczny jest tu efekt kuli śniegowej: dobry materiał o cechach dziennikarstwa dochodzeniowego wyzwala tak silne zachowania obronne wśród konsumentów, bądź mieszkańców, że pod ich naporem znikają z rynku niebezpieczne produkty, władze eliminują zagrożenia zdrowia społeczności lokalnej, a prawodawcy i wysocy urzędnicy oraz ich eksperci zabierają się do rzetelnej pracy, także w trosce o własną skórę. Z bólem trzeba przyznać, że warunkiem wstępnym ochrony naszych interesów, w tym zdrowotnych, jest dostęp do uczciwego wymiaru sprawiedliwości. Odpowiedzialność za zdrowie środowiskowe duże, dotyczące całej populacji, zwłaszcza jej najsłabszych grup - ludzi najmłodszych, najstarszych, najbardziej schorowanych - spoczywa w całości w rękach władz. Obserwowana w Polsce maniera przypisywania winy ludziom za to, że zachorowali, bo palili papierosy, pili alkohol i źle się odżywiali, dopiero wtedy znajdzie etyczne uzasadnienie, kiedy władze stworzą warunki, w których ktoś, kto nie pali, nie upija się i korzysta z diety śródziemnomorskiej nie ponosi ryzyka zachorowania, bo nie jest zmuszany do filtrowania swoimi płucami cudzego dymu, np. w koszarach czy na policji, narażany na zatrucie kieliszkiem alkoholu z legalnego obrotu, czy nawet szklanką wody wodociągowej. Właśnie na przykładzie wody do picia można wykazać indolencję władz, które dopiero pod naporem opinii publicznej podejmują czynności zmierzające do wyegzekwowania określonych prawem warunków sanitarnych. Jednak nabywcy wody rzadko mają okazję wykryć jej skażenie wzrokiem, smakiem, węchem, czy podejrzewać zagrożenie w zwiazku z pojawieniem się zachorowań, jak to ma miejsce w wyniku katastrof ekologicznych pod Bolesławcem, czy Skarżyskiem-Kamienną. Dopiero badania prowadzone w pełnym, uznanym przez epidemiologów za niezbędny, zakresie mogą uchronić ludzi przed truciznami najbardziej niebezpiecznymi, a przy tym wykrywalnymi na bardzo niskich poziomach. Nawet Komisja Europejska, odnosząc się do naszej wody do picia, stwierdza, że monitorowanie jej jakości w miejscu poboru z kranu wymaga rozszerzenia i że "trzeba zapewnić, iż wszystkie laboratoria będą w stanie dokonywać pomiarów w pełnym zakresie parametrów objętych dyrektywą dotyczącą wody do picia. Obecnie tak nie jest". Rzeczywiście, gdyby nie zbadanie wody na obecność TRI, do dzisiaj mieszkańcy Tarnowskich Gór nie wiedzieliby co płynie z ich kranów. W opublikowanym 9. października 2002r. dorocznym raporcie Komisji Europejskiej oceniającym postępy Polski w kierunku akcesji, znalazły się też inne mocne słowa określające niezdolność wypełnienia przez nasz kraj zobowiązań członkowskich. Np. w rozdziale dot. rolnictwa komisarze napisali, iż "nie został dokonany żaden postęp w celu wzmocnienia możliwości administracyjnych na rzecz egzekwowania prawa dot. planów awaryjnych, zdrowia i ochrony praw zwierząt oraz zdrowia publicznego" (str. 69. Raportu) Wobec narastającej u nas liczby ujawnionych przypadków gąbczastego zwyrodnienia mózgu bydła (BSE), złowieszczo brzmi zapis na stronie 70. raportu: "Biorąc pod uwagę wdrażanie dorobku prawnego Unii Europejskiej w zakresie badania padłych sztuk, system zbierania zwłok zwierząt musi być skuteczny. Największym problemem na tym polu jest utylizacja odpadów zwierzęcych. Żaden z działających zakładów utylizacyjnych nie wypełnia standardów Komisji Europejskiej. Projekt wprowadzenia systemu utylizacji odpadów zwierzęcych wysokiego ryzyka nie został jeszcze ukończony". Warto tu wspomnieć wprowadzony przed pięcioma laty zakaz importu wszelkich galaret, z wieprzową włącznie, i nieco późniejsze sławetne polowanie na gumę do żucia "Mamba" i zderzyć te wyczyny z niedawną informacją o tym, że obecnie - już po ujawnieniu czwartego, i to objawowego, przypadku BSE w Polsce - mięso co trzeciej sztuki bydła na rynku pochodzi z nielegalnego uboju. Stąd w pełni uzasadnione są obawy konsumentów, co do tego czy w sprzedaży są też materiały szczególnego ryzyka w postaci rozmaitych pasztetów, mielonego "mięsa", wyrobów garmażeryjnych, wędlin itp. Utajone (zatajane) zagrożenie ze strony prionów w produktach zwierzęcych prędzej czy później doczeka się dochodzenia prokuratorskiego, a rodziny ofiar będą domagać się od skarbu państwa odszkodowań., które w Wielkiej Brytanii sięgają ok. 700 000 złotych. Zagrożenie prionami, które są oporne na wszelkie dotępne metody unieszkodliwienia, spowodowało wstrzymanie w tym kraju zabiegów wycięcia migdałków, gdyż pojawiły się problemy ze sprzętem jednorazowego użytku, a nie chciano narażać pacjentów na przeniesienie na nich tą drogą prionów z bezobjawowych nosicieli. W Polsce "ilość wyciętych migdałków wzrosła niewspółmiernie", co dosłownie stwierdziła w dniu 10. października b. r. podczas debaty nad ustawą o ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia pani poseł profesor pediatra Maria Gajecka-Bożek (SLD-UP), przewodnicząca Sejmowej Komisji Zdrowia. Jaki będzie rozmiar strat w Polsce, skoro profesorowie weterynarii podtrzymują przekonanie, że do zakażenia bydła wystarczy, aby "krasula polizała koryto, z którego wcześniej paszą z mączką kostną były karmione np. kurczęta"? Kto i czyimi pieniędzmi w przyszłości zapłaci za obecną beczynność władz? A może by tak po nazwisku i sprawowanej funkcji prześledzić poczynania ministra rolnictwa zobowiązanego przez premiera od połowy bieżącego roku do wykonywania zadań w zakresie bezpieczeństwa żywności oraz ministra zdrowia, który ma koordynować działania w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa żywności, a którzy to ministrowie lekceważą choćby unijny nakaz eliminacji z łańcucha pokarmowego człowieka produktów zawierających kancero- i teratogenne dioksyny w ilości przekraczającej najwyższe dopuszczalne stężenie w gramie tłuszczu produktów spożywczych na poziomie od 0,75 pg WHO-PCDD/F-TEQ dla oleju roślinnego do 6 pg WHO-PCDD/F-TEQ dla wątroby, a w kilogramie paszy na poziomie od 0,75 ng WHO-PCDD/F-TEQ dla pasz roślinnych do 6 ng WHO-PCDD/F-TEQ dla olejów rybich. W powyższej sprawie Stowarzyszenie Ochrony Zdrowia Konsumentów skierowało w dniu 16. sierpnia 2002r. wystąpienie do pana premiera Leszka Millera, nie uzyskując żadnej odpowiedzi, co zresztą dopełnia obrazu. Odpowiedzi na swoje wieloletnie intensywne wysiłki wokół zainteresowania władz niewyobrażalnym zagrożeniem zdrowia Polaków ze strony rakotwórczego azbestu doczekała się red. Krystyna Forowicz, wybitna dziennikarka-ekolog z "Rzeczpospolitej". Oto Ministerstwo Gospodarki ogłosiło przygotowanie programu usunięcia 16 mln ton azbestu w ciągu ... 30 lat za... 48 miliardów złotych do zapłacenia niemal w całości przez... właścicieli obiektów mieszkaniowych, w których znajduje się 85% zasobów azbestu. Dopiero po 30 latach mają powstać wszystkie zaplanowane 84 składowiska azbestu, co przy obecnych 8 spowoduje praktycznie równomierne wysokie skażenie całej Polski niebezpiecznymi odpadami zrzucanymi chyłkiem w lasach, wyrobiskach, czy na poboczu dróg, a nawet wykorzystywanymi do utwardzania dróg, ścieżek i podwórek. W USA szacuje się, że z powodu 30 mln ton azbestu narażonych na zachorowanie było 8 milionów Amerykanów, wśród których po dziesiątkach lat (20-30) pojawia się obecnie ok. 3000 przypadków raka rocznie. Ponieważ argumenty natury humanitarnej nie znajdują uznania wśród decydentów, należy zapytać o międzynarodową konkurencyjność powstałych w powyższych warunkach produktów czy usług, choćby turystycznych. Interesujący też będzie sposób przekonywania do poszerzenia Unii Europejskiej obywateli tych krajów członkowskich, którzy w październiku 2002r. wykazują do tego pomysłu wyraźną niechęć (47% przeciwników poszerzenia we Francji, po 36% w Niemczech i Austrii i 35% w Wielkiej Brytanii, przy 38% zwolenników w Wielkiej Brytanii, 40% - we Francji, 43% - w Niemczech i 45% - w Austrii). W tej sytuacji musimy szczególnie zadbać o zdrowie środowiskowe małe,
t .j. ograniczone do nas samych i naszych najbliższych. Do najprostszych
rozwiązań należy założenie skutecznego filtra doczyszczającego wodę z kranu,
choć wyboru dostawcy należy dokonywać z wielką ostrożnością z uwagi na
legiony oszustów w tej branży. Gorzej z powietrzem wewnątrz pomieszczeń
- wśród produktów spalania rozmaitych paliw wykorzystywanych w domu są
i wyzwalające ataki astmy tlenki azotu i podstępna trucizna mózgu, jaką
jest tlenek węgla. Narastające koszty ciepła zmuszają do uszczelniania
okien, drzwi i rzadkiego wietrzenia pomieszczeń. Tworzą się swoiste komory
gazowe, gdzie obok gazów powstałych w wyniku spalania, uwalniających się
z farb i lakierów, pojawia się choćby wysokie stężenie chloroformu pochodzącego
z kranowej wody dezynfekowanej chlorem, formaldehyd z mebli, wykładzin
i dywanów. Wzrost wilgotności względnej (ponad 45% - 50% przy 20°C - 26°C)
prowadzi do gwałtownego rozwoju roztoczy i pleśni, które wraz z silnymi
alergenami roślin egzotycznych i chemii ogrodniczej, naskórka i włosów
domowników, sierści i karmy zwierząt domowych stanowią główny czynnik wyzwalający
ataki chorób alergicznych. Na wielu obszarach, np. w rejonie Sudetów, dochodzi
jeszcze do wnikania rakotwórczego radonu przez niezalepione szczeliny w
płycie naziemnej. Stąd obok starannego sprzątania i zmywania podłóg, należy
tak zorganizować pobyt w pomieszczeniach, aby były one jak najczęściej
wietrzone. Bywa jednak, że osoby wrażliwe, cierpiące na podrażnienie spojówek,
nieżyt nosa, zapalenie błony śluzowej nosa i zatok, skurcz oskrzeli, doznają
szczególnie silnego zaostrzenia objawów dopiero po wyjściu z domu. Pomijając
przypadki pyłkowicy, głównym winowajcą jest tu ozon - trójatomowa cząsteczka
tlenu powstała pod wpływem światła słonecznego z produktów spalania (tlenki
azotu i węglowodory). W tej sytuacji jedynym praktycznym wyjściem jest
sięgnięcie po leki antyhistaminowe. Wybór jednego spośród najbardziej skutecznych
i nie przeszkadzających w nauce lub prowadzeniu samochodu leków antyhistaminowych
drugiej generacji (akrywastyna, azelastyna, cetyryzyna, ebastyna, feksofenadyna,
loratadyna) powala opanować również niezwykle dokuczliwe wysiewy pokrzywki
przewlekłej opartej o mechanizmy alergicznej i niealergicznej (10%) nadwrażliwości
na składniki żywności i napojów, zwłaszcza barwniki i konserwanty. Wobec
licznych bezkarnych fałszerstw w zakresie deklarowanego składu żywności,
napojów, kosmetyków, środków chemii gospodarczej i in. osoby nadwrażliwe
są stale narażone na przykre niespodzianki, a przy tym padają ofiarą powszechnego
nadużywania agresywnych substancji zapachowych ("odświeżacze" powietrza,
perfumy, napachnione środki chemii gospodarczej).
|
