Na podstawie art. 106 ust. 2 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230, z 1980 r. Nr 3, poz. 6, z 1983 r. Nr 44, poz. 201, z 1989 r. Nr 26, poz. 139 i Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i Nr 39, poz. 222, z 1991 r. Nr 32, poz. 131 i Nr 77, poz. 335, z 1993 r. Nr 40, poz. 183, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, z 1995 r. Nr 47, poz. 243, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 47, poz. 299, Nr 88, poz. 554 i Nr 133, poz. 885, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136) zarządza się, co następuje:

§ 1. 1. Rozporządzenie określa:
1) warunki, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarstw domowych, zakładów żywienia zbiorowego, zakładów produkujących środki spożywcze, farmaceutyczne, kosmetyczne i lód oraz na potrzeby zakładów kąpielowych i pływalni, zwana dalej "wodą do picia",
2) warunki, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach śródlądowych i morskich, zwana dalej "wodą w kąpieliskach",
3) zasady sprawowania kontroli jakości wody do picia i wody w kąpieliskach przez organy Inspekcji Sanitarnej.
2. Warunki określone w rozporządzeniu dotyczą wody do picia pobieranej z wodociągów sieciowych, lokalnych i studni publicznych oraz studni prywatnych, jeżeli:
1) urządzenie wodne zaopatruje ponad 50 osób lub dostarcza przeciętnie na dobę ponad 10 m³ wody,

2) woda jest wykorzystywana do celów komercyjnych, w tym również do obsługi turystów.
3. Rozporządzenie nie dotyczy naturalnych wód mineralnych, mineralnych wód mieszanych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych, dla których warunki sanitarne przy ich produkcji i obrocie określają odrębne przepisy.

§ 2. 1. Woda do picia powinna odpowiadać pod względem:
1) bakteriologicznym - warunkom określonym w załączniku nr 1 do rozporządzenia,

2) fizykochemicznym - warunkom określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia,

3) organoleptycznym - warunkom określonym w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
2. Zawartość substancji promieniotwórczych w wodzie do picia regulują odrębne przepisy.

§ 3. 1. W zależności od rodzaju, jakości i ilości dostarczanej wody do picia, występujących zanieczyszczeń w środowisku oraz od urządzenia do zaopatrywania w wodę, właściwy inspektor sanitarny, uwzględniając przepisy rozporządzenia, ustala częstotliwość i miejsca poboru próbek wody do badania oraz zakres ich badań.

2. Monitoring jakości wody do picia prowadzą organy Inspekcji Sanitarnej.

3. Minimalną częstotliwość pobierania próbek wody do picia, zalecane metody badań wody do picia oraz parametry / wskaźniki objęte monitoringiem określają załączniki nr 4-(5)-6 do rozporządzenia.

§ 4. Woda w kąpieliskach powinna odpowiadać warunkom określonym w załączniku nr 7 do rozporządzenia.

§ 5. 1. Ustala się minimalną częstotliwość pobierania próbek wody w kąpieliskach w okresie od dnia 1 kwietnia do dnia 30 września - co dwa tygodnie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. W przypadku kąpielisk śródlądowych badanie próbek wody po raz pierwszy w danym roku przeprowadza się na dwa tygodnie przed rozpoczęciem sezonu.

2. Próbki wody z kąpielisk wyłączonych z kąpieli w latach poprzednich przez okres dłuższy niż dwa kolejne lata - należy pobierać z dwukrotnie większą częstotliwością.

3. Jeżeli badania próbek wody w latach poprzednich wykazały, że wartości wskaźników i parametrów, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach, są korzystniejsze niż określone w załączniku nr 7 do rozporządzenia, wojewódzki inspektor sanitarny może wyrazić zgodę na zmniejszenie częstotliwości pobierania próbek wody do badania określonej w ust. 1.

§ 6. 1. Próbki do badania pobiera się:
1) jeżeli długość plaży kąpieliska nie przekracza 1,5 km - co najmniej w 2 miejscach, w których występuje największe dzienne zagęszczenie kąpiących się osób,

2) jeżeli długość plaży kąpieliska wynosi więcej niż 1,5 km - w miejscach określonych w pkt 1 oraz dodatkowo - w miejscach odległych nie więcej niż 750 m od miejsc określonych w pkt 1,

3) jeżeli kilka kąpielisk jest zlokalizowanych w bezpośredniej odległości i praktycznie tworzą jedno kąpielisko - w miejscach określonych w pkt 2.
2. W razie jakichkolwiek podejrzeń dotyczących zanieczyszczenia wody w kąpielisku, liczba miejsc pobierania próbek wody powinna być zwiększona w stosunku do określonych w ust. 1, a ponadto w przypadku kąpielisk na wodach płynących - próbki wody powinny być pobierane również z miejsc powyżej kąpieliska.

3. Próbki wody pobiera się z głębokości 30 cm pod powierzchnią wody, z wyjątkiem próbek do oznaczania oleju mineralnego, które pobiera się z powierzchni.

§ 7. 1. Badania bakteriologiczne wody w kąpielisku obejmują oznaczanie:
1) liczby bakterii grupy coli typu kałowego oraz ogólnej liczby bakterii grupy coli w 100 ml wody - metodą probówkową (NPL) lub metodą filtrów membranowych,

2) liczby paciorkowców kałowych w 100 ml wody w tych kąpieliskach, w których wyniki kontroli wskazują na możliwość występowania ich w liczbie przekraczającej dopuszczalne wartości lub jeżeli jakość wody uległa pogorszeniu - metodą filtrów membranowych lub metodą probówkową (NPL),

3) obecności pałeczek Salmonella w 1 l wody w warunkach określonych w pkt 2 - metodą filtrów membranowych z wstępnym namnażaniem.
2. Badania fizykochemiczne powinny obejmować oznaczanie: odczynu, barwy, zapachu, olejów mineralnych, substancji mineralnych, substancji powierzchniowo czynnych, fenoli, przezroczystości, osadów oraz - jeżeli istnieje tendencja do eutrofizacji wody - dodatkowo: azotu amonowego, azotu ogólnego, azotu azotanowego, fosforanów - metodami wymienionymi w załączniku nr 5 do rozporządzenia oraz metodą spektrofotometrii UV/VIS lub spektrofotometrii absorpcji atomowej.

3. Jeżeli jakość wody uległa pogorszeniu, badania fizykochemiczne tej wody powinny obejmować oznaczanie pestycydów, cyjanków oraz metali ciężkich: arsenu, kadmu, chromu, ołowiu, rtęci - metodami chromatografii gazowej, spektrofotometrii UV/VIS lub spektrofotometrii absorpcji atomowej.

§ 8. 1. Woda w kąpielisku odpowiada warunkom określonym w załączniku nr 7 do rozporządzenia, jeżeli w wyniku badania próbek wody pobranej zgodnie z § 5 i 6 stwierdza się, że odpowiada ona wymaganym wskaźnikom i parametrom:
1) w 80% próbek - w zakresie wskaźników liczby bakterii grupy coli i bakterii grupy coli typu kałowego,

2) w 95% próbek - w zakresie pozostałych wskaźników i parametrów, pod warunkiem że:
a) w 5% próbek, które nie odpowiadają wymaganym wskaźnikom i parametrom, woda nie wykazuje odchyleń od podanych najwyższych wartości dopuszczalnych wskaźników i parametrów nie więcej niż w 50% z wyjątkiem pH, tlenu rozpuszczonego i wskaźników bakteriologicznych,

b) kolejne próbki wody pobierane zgodnie z § 5 i 6 będą spełniać warunki określone w załączniku nr 7 do rozporządzenia.
2. Przy wyliczaniu procentu nie bierze się pod uwagę odchyleń od najwyższych dopuszczalnych wartości, jeżeli są one skutkiem powodzi, innych katastrof naturalnych lub anomalii pogodowych.

§ 9. W przypadku wydania przez organy Inspekcji Sanitarnej orzeczenia o nieprzydatności wody do kąpieli w kąpielisku, inspektor sanitarny powiadamia o wydanym orzeczeniu jednostkę samorządu terytorialnego, na której obszarze działania znajduje się kąpielisko, właściciela (zarządcę) kąpieliska oraz - w formie komunikatu - użytkowników kąpieliska w sposób ogólnie przyjęty na danym terenie.

§ 10. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Minister Zdrowia: w z. M. Piróg
 
 

Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2000 r. (poz. 937)
Załącznik nr 1

x - Nie oznacza się.

^* Dopuszcza się pojedyncze bakterie wykrywane sporadycznie, nie w kolejnych próbkach; do 5% próbek w ciągu roku.

^** Należy badać w wodzie pochodzącej z ujęć powierzchniowych.

Załącznik nr 2

¹⁾ Wody podziemne niechlorowane - 1,5 mg/l

(amoniak pochodzenia naturalnego).

^* Suma THM - chloroform, bromoform, bromodichlorometan, dibromochlorometan.

^** Suma WWA o właściwościach rakotwórczych:

benzo(b) fluoranten,

benzo(k) fluoranten,

benzo(ghi) perylen,

indeno(1,2,3 cd.) piren.

^*** Pestycydy:

insektycydy,

herbicydy,

fungicydy,

akarycydy,

algicydy,

nematocydy,

rodentycydy,

slimycydy,

pokrewne produkty (między innymi regulatory wzrostu i ich produkty metabolizmu, degradacji i reakcji).

Oznaczać należy tylko te pestycydy, których występowanie jako zanieczyszczenia jest prawdopodobne. Wartość parametryczna odnosi się do każdego pestycydu indywidualnie, z wyjątkiem aldriny/dieldryny i epoksydu heptachloru, dla których wartość parametryczna wynosi 0,03 µg/dm³.

^**** Suma wszystkich wartości parametrycznych oznaczonych pestycydów.

Załącznik nr 3

Załącznik nr 4

Załącznik nr 5

Zalecane metody analiz:

E - elektrometryczne,

M - miareczkowanie,

G - grawimetryczna,

AAS - atomowa absorpcja spektrofotometryczna,

S - spektrometria UV/VIS,

K - kompleksometria,

GC - gazowa chromatografia,

FM - metoda filtracji membranowej,

PP - metoda w podłożu płynnym.

Załącznik nr 6

^* - o ile woda jest dezynfekowana chlorem.

^** - przy stosowaniu glinu jako flokulanta.

Niezależnie od parametrów wyszczególnionych w punkcie 2.1 i 2.2 lista dodatkowych parametrów badanych w analizie rozszerzonej powinna być ustalana przez terenowo właściwe organy Inspekcji Sanitarnej w zależności od występujących zanieczyszczeń w środowisku i od wyników analiz substancji chemicznych stanowiących potencjalne zagrożenia dla zdrowia. Lista wskaźników i parametrów analizy rozszerzonej obejmuje badania wskaźników (parametrów) wymienionych w pkt 1 i pkt 2 załącznika.

Załącznik nr 7

^*) ocena organoleptyczna

¹⁾ wartość zalecana do 100

²⁾ wartość zalecana do 500

Na podstawie art. 34 pkt 1 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz. U. Nr 63, poz. 634, Dz. U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1408, z 2002 r. Nr 135, poz. 1145 i Nr 166, poz. 1362 oraz z 2003 r. Nr 52, poz. 450) zarządza się, co następuje:

§ 1. 1. Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1) "otwór" - miejsce czerpania wody z zasobu podziemnego z odwiertu lub samowypływu;

2) "ujęcie" - zespół urządzeń służących do eksploatacji i zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem wody podziemnej czerpanej z jednego albo więcej otworów;

3) "zasób wody podziemnej" - wodę naturalnie zgromadzoną w określonej przestrzeni podziemnej, o charakterystycznym składzie mineralnym, związanym genetycznie z warunkami geologicznymi w tej przestrzeni;

4) "charakterystyczny skład mineralny" - zestaw składników wody podziemnej, takich jak:

a) sód,
b) potas,
c) wapń,
d) magnez,
e) fluorki,
f) chlorki,
g) jodki,
h) wodorowęglany,
i) siarczany,
j) dwutlenek węgla

2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o "wodzie", bez bliższego określenia, należy przez to rozumieć naturalne wody mineralne, naturalne wody źródlane, w tym wody stołowe.

§ 2. 1. Wymagania organoleptyczne, fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne dla wód, o których mowa w § 1 ust. 2, w opakowaniach jednostkowych określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2. Naturalne wody mineralne i naturalne wody źródlane kwalifikuje się, uwzględniając ich charakterystyczny skład mineralny.

3. Kryteria klasyfikacji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

4. Jakość zdrowotna wód z ujęcia, produkowanych i wprowadzanych do obrotu naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych, w tym wód stołowych, jest określana na podstawie badań obejmujących badania wstępne, badania pełne wykonywane w związku z oceną i kwalifikacją wody, monitoring kontrolny i badania wykonywane w sytuacjach wyjątkowych - awaryjnych.

5. Wzorcowy zakres badań naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych, w tym wód stołowych, określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.

6. Naturalne wody mineralne mogą być objęte fakultatywnymi badaniami farmakologicznymi i klinicznymi w celu udokumentowania właściwości fizjologicznych wody.

§ 3. 1. W procesie produkcji wód w opakowaniach jednostkowych stosuje się wodę pochodzącą z udokumentowanych zasobów podziemnych o naturalnym stabilnym składzie mineralnym, izolowanych nadkładem geologicznym chroniącym zasób wody od zanieczyszczeń.

2. Woda, o której mowa w ust. 1, musi być pierwotnie czysta, nie może zawierać zanieczyszczeń chemicznych i bakterii chorobotwórczych. W 1 ml wody z ujęcia dopuszcza się ogólną liczbę bakterii wyhodowanych na pożywce agarowej w temperaturze 22°C  ± 2°C po 72 godzinach nieprzekraczającą 20 oraz wyhodowanych w temperaturze 36°C  ± 2°C po 48 godzinach nieprzekraczającą 5.

3. Badanie wody w celu sprawdzenia jej czystości, o której mowa w ust. 2, wykonuje się w ciągu 8 godzin od momentu pobrania próbki z ujęcia, którą przechowuje się w temperaturze nieprzekraczającej 4°C.

4. Woda przeznaczona do produkcji naturalnej wody mineralnej oraz naturalna woda mineralna w opakowaniu jednostkowym, oprócz spełniania wymagań określonych w ust. 1 i 2, muszą zawierać w 1 litrze co najmniej:

6. Naturalna woda źródlana, o której mowa w ust. 5, do której dodano określoną ilość naturalnej wody mineralnej lub określone sole mineralne, zawierające składniki określone w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia, z wyjątkiem jodków, w celu uzyskania wody o pożądanych właściwościach odżywczych jest wodą stołową.

§ 4. 1. Wody, o których mowa w § 3 ust. 4-6, mogą być wykorzystane do produkcji i dystrybucji wody w opakowaniach jednostkowych po uprzednim dokonaniu oceny oraz kwalifikacji rodzajowej wody przez Państwowy Zakład Higieny.

2. Ocenę i kwalifikację rodzajową wody wykonuje się na podstawie:

4. Ocena i kwalifikacja rodzajowa wód, o których mowa w § 3 ust. 4-6, są ważne przez 5 lat od daty ich dokonania, jeżeli skład chemiczny wody i zawartość składników decydujących o charakterystyce i kwalifikacji rodzajowej wody nie uległy zmianie.

§ 5. 1. Woda przeznaczona do produkcji naturalnej wody mineralnej lub naturalnej wody źródlanej w opakowaniu jednostkowym, o określonej nazwie handlowej, może być czerpana z określonych zasobów wody podziemnej jednym lub kilkoma otworami, stanowiącymi ujęcie.

2. Dopuszczalne odchylenia od deklarowanej przez producenta na etykiecie zawartości charakterystycznych składników mogą wynosić nie więcej niż ?x00B1; 20%.

3. Dopuszcza się łączenie naturalnych wód mineralnych pochodzących z różnych otworów, jeżeli woda czerpana z tych otworów spełnia te same wymagania chemicznej kwalifikacji, o których mowa w lp. 3-9 części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia.

§ 6. 1. Każdy otwór albo ujęcie, z którego czerpie się naturalną wodę mineralną i naturalną wodę źródlaną, powinny posiadać nazwę własną używaną w dokumentacji hydrologicznej, o której mowa w § 4 ust. 2 pkt 1, w ocenie i kwalifikacji rodzajowej wody oraz w dokumentacji badań laboratoryjnych.

2. Z jednego otworu albo ujęcia można produkować wody, o których mowa w ust. 1, w opakowaniu jednostkowym wyłącznie o jednej nazwie handlowej.

3. Jeżeli z otworu albo ujęcia, o których mowa w ust. 1, korzysta więcej niż jeden przedsiębiorca, wówczas każda woda w opakowaniu jednostkowym jest oznaczona taką samą nazwą handlową.

§ 7. 1. Wodę z otworu albo z ujęcia doprowadza się do rozlewni wyłącznie za pomocą instalacji.

2. Ujęcie wody, a także instalacje doprowadzające wodę do rozlewania w opakowania jednostkowe muszą być zabezpieczone w sposób uniemożliwiający zanieczyszczenie wody lub zmianę jej charakterystycznego składu mineralnego.

§ 8. 1. W procesie produkcji wód dopuszcza się:

3. O działaniach, o których mowa w ust. 1, producent powiadamia państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.

4. Nie dopuszcza się:

2. Rozlewnię wyposaża się w instalację doprowadzającą wodę z ujęcia i ciąg technologiczny, w którym odbywa się przygotowanie wody do rozlewania w opakowania jednostkowe.

3. Woda z ujęcia może być wykorzystana również do innych celów niż określone w ust. 2, pod warunkiem rozdziału poszczególnych instalacji w hydroforni.

4. Jeżeli ciąg technologiczny produkcji wody ma być wykorzystany również do rozlewania napojów bezalkoholowych, państwowy powiatowy inspektor sanitarny określa w drodze decyzji warunki:

§ 11. 1. Pojemność opakowań jednostkowych naturalnych wód mineralnych, zarówno nienasyconych, jak i nasyconych dwutlenkiem węgla, a także pojemność opakowań naturalnych wód źródlanych i wód stołowych nasyconych dwutlenkiem węgla nie może przekroczyć 2 litrów.

2. Naturalne wody źródlane, w tym wody stołowe nienasycane dwutlenkiem węgla, mogą być rozlewane do opakowań jednostkowych różnego typu i pojemności, przy czym opakowania o pojemności większej niż 5 litrów należy zaopatrzyć w urządzenie dozujące wodę.

§ 12. 1. Wody przywożone z zagranicy w celu wprowadzenia do obrotu w opakowaniach jednostkowych podlegają ocenie i kwalifikacji rodzajowej, o których mowa w § 4, z uwzględnieniem:

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, Główny Inspektor Sanitarny bezzwłocznie powiadamia Komisję Europejską oraz państwa członkowskie Unii Europejskiej, podając powody podjętej decyzji.

§ 13. Przepisy:

§ 14. Od dnia uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej wymogi określone w § 12 ust. 1 nie dotyczą wód przywożonych z krajów członkowskich Unii Europejskiej.

§ 15. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
 Minister Zdrowia: L. Sikorski

Załącznik nr 1

* W przypadku przekroczenia podanych wartości wymagane jest ustalenie rodzaju radionuklidu oraz określenie wielkości obciążającej dawki rocznej promieniowania w stosunku do dawki dopuszczalnej - 0,1 mSv/rok.

Objaśnienia:

^a) dla naturalnych wód źródlanych

^b) dla naturalnych wód mineralnych i wód stołowych

^c) dla wód odżelazianych

* Termin "pestycydy" obejmuje: organiczne insektycydy, organiczne herbicydy, organiczne fungicydy, nematocydy, akarycydy, algicydy, rodentycydy, slimicydy, produkty pochodne, m.in. regulatory wzrostu oraz ich pochodne metabolity, a także produkty ich rozkładu i reakcji.

Podana wartość odnosi się do każdego pestycydu.

W przypadku aldryny, dieldryny, heptachloru i epoksyheptachloru NDS wynosi 0,03 mg/l.

** Wartość oznacza sumę stężeń wszystkich pestycydów oznaczonych ilościowo.

*** Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne: benzo(a)piren, benzo(k)fluoranten, benzo(b)fluoranten, benzo(g, h, i)perylen, indeno(1, 2, 3)-c, d piren.

A.

B.

^* Zalicza się wyłącznie wody o mineralizacji ogólnej powyżej 500 mg/l.

Załącznik nr 2

I. Według ogólnej zawartości rozpuszczonych składników mineralnych:

1. Woda niskozmineralizowana - naturalna woda mineralna, naturalna woda źródlana - woda zawierająca w 1 l poniżej 500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.

2. Woda średniozmineralizowana - naturalna woda mineralna, naturalna woda źródlana i stołowa - woda zawierająca w 1 l od 500 do 1.500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.

3. Woda wysokozmineralizowana - naturalna woda mineralna i stołowa - woda zawierająca w 1 l powyżej 1.500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.

II. Według pochodzenia dwutlenku węgla w wodzie:

1. Wody z naturalną zawartością dwutlenku węgla.²⁾

2. Wody nasycone dwutlenkiem węgla naturalnego pochodzenia w złożu.

3. Wody nasycone dwutlenkiem węgla o jakości wymaganej dla środków spożywczych.

4. Wody odgazowane i wtórnie nasycone dwutlenkiem węgla naturalnego pochodzenia lub dwutlenkiem węgla o jakości wymaganej dla środków spożywczych.

III. Według stopnia nasycenia dwutlenkiem węgla:

1. Wody nienasycone dwutlenkiem węgla - niegazowane.

2. Wody niskonasycone dwutlenkiem węgla - do stężenia 1.500 mg/l CO₂.

3. Wody średnionasycone dwutlenkiem węgla - od stężenia 1.500 do 4.000 mg/l CO₂.

4. Wody wysokonasycone dwutlenkiem węgla - powyżej stężenia 4.000 mg/l CO₂.

Objaśnienia:
¹⁾ Klasyfikacja wód stołowych dotyczy tych wód w opakowaniach jednostkowych.
²⁾ Nie dotyczy naturalnych wód źródlanych i wód stołowych.

Załącznik nr 3

Objaśnienia:
¹⁾ Badania pozwalające na wstępną charakterystykę wody z ujęcia.
²⁾ Badania niezbędne do oceny jakości wody z ujęcia, która ma być wykorzystywana do produkcji wody opakowanej oraz wody w opakowaniu jednostkowym przeznaczonej do obrotu.
³⁾ Badania kontrolne - systematyczne - wody ujmowanej oraz pobranej w krytycznych punktach kontrolnych.
⁴⁾ Badania zalecane w przypadku zmian jakości wody czerpanej z ujęcia.

Na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 25 listopada 1970 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia (Dz. U. Nr 29, poz. 245, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1985 r. Nr 12, poz. 49, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1992 r. Nr 33, poz. 144 i Nr 91, poz. 456, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 60, Poz. 379 i Nr 88, poz. 554, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa szczególne warunki i wymagania sanitarne przy produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych, przeznaczonych do obrotu w opakowaniach jednostkowych.

§ 2. 1. Do produkcji:
1) naturalnych wód mineralnych wykorzystuje się wodę pochodzącą ze złoża podziemnego lub poziomu wodonośnego o udokumentowanych zasobach, pierwotnie czystą, o stabilnym składzie chemicznym i następujących właściwościach odżywczych lub dietetycznych:
a) z zawartością w litrze w sumie co najmniej 1000 mg rozpuszczonych składników mineralnych lub

b) z zawartością w litrze co najmniej 250 mg dwutlenku węgla pochodzenia naturalnego-geologicznego, lub

c) z zawartością co najmniej jednego ze składników mineralnych, wymienionych w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia, w ustalonym w tym załączniku stężeniu,

2) naturalnych wód źródlanych wykorzystuje się wodę pochodzącą ze złoża podziemnego lub poziomu wodonośnego o udokumentowanych zasobach, pierwotnie czystą, w której zawartość składników mineralnych o właściwościach odżywczych lub dietetycznych występuje w stężeniu niższym od określonego w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia,

3) wód stołowych wykorzystuje się naturalną wodę źródlaną lub inną wodę podziemną pierwotnie czystą, nie zawierającą składników mineralnych w stężeniu określonym w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia, przez zmieszanie z naturalną wodą mineralną lub dodanie jednego albo więcej składników mineralnych w celu uzyskania co najmniej stężenia określonego w części IV załącznika nr 1 do rozporządzenia.
2. Do produkcji wykorzystuje się wodę tylko z jednego złoża podziemnego lub poziomu wodonośnego, zgromadzoną w określonej strukturze i warunkach hydrogeologicznych, o jednorodnym składzie chemicznym.

3. Woda podziemna w stanie naturalnym musi być pierwotnie czysta, co oznacza, że nie może zawierać zanieczyszczeń chemicznych i mikroorganizmów szkodliwych dla zdrowia pochodzących ze środowiska zewnętrznego.

§ 3. Naturalne wody mineralne, naturalne wody źródlane i wody stołowe w opakowaniach jednostkowych muszą spełniać wymagania organoleptyczne, fizyczne, chemiczne i mikrobiologiczne określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

§ 4. 1. Do produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych w opakowaniach jednostkowych może być wykorzystywana woda, o której mowa w § 2, po dokonaniu przez Państwowy Zakład Higieny oceny jakości wody i kwalifikacji rodzajowej wody, sporządzonych na podstawie danych geologicznych i aktualnych wyników badań chemiczno-fizycznych i mikrobiologicznych wody z ujęcia oraz tej wody przygotowanej do obrotu.

2. Ocena jakości wody i kwalifikacja rodzajowa wody, o których mowa w ust. 1, są ważne przez okres 5 lat od dnia ich dokonania.

3. Klasyfikację naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych w opakowaniach jednostkowych zawiera załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§ 5. 1. Do produkcji naturalnych wód mineralnych lub naturalnych wód źródlanych woda może być wydobywana z kilku otworów, studni lub źródeł, pod warunkiem że posiada jednakowy skład fizykochemiczny i pochodzi z tego samego złoża podziemnego lub poziomu wodonośnego. Dopuszczalne odchylenia od zawartości składników decydujących o stopniu mineralizacji, oznaczonych w badaniu chemiczno-fizycznym, o którym mowa w § 4 ust. 1, wynoszą dla naturalnej wody mineralnej i wody stołowej - do 10%, a dla naturalnej wody źródlanej - do 20%.

2. Woda do produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych i wód stołowych może być czerpana wyłącznie z odwiertu, studni lub samowypływu.

3. System wydobywania wody podziemnej ze złoża wody i doprowadzania do rozlewni musi zapewniać zachowanie jej naturalnych właściwości i wykluczać możliwość zanieczyszczenia.

4. Każde ujęcie naturalnej wody mineralnej i naturalnej wody źródlanej oznacza się własną nazwą.

5. Jeżeli z ujęcia, o którym mowa w ust. 4, korzysta więcej niż jeden przedsiębiorca, to wody w opakowaniach jednostkowych, przeznaczonych do obrotu, oznacza się taką samą nazwą handlową.

§ 6. 1. W toku produkcji naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych dopuszcza się:
1) usuwanie nietrwałych związków żelaza, manganu i arsenu przez napowietrzanie, dekantację wytrąconych osadów i filtrację oraz oddzielanie siarkowodoru, radonu i dwutlenku węgla przez odgazowanie wody, pod warunkiem że nie ulegną zmianie charakterystyczne właściwości danej wody,

2) nasycanie dwutlenkiem węgla pochodzenia naturalnego-geologicznego lub innym o czystości wymaganej dla środków spożywczych,

3) stosowanie promieniowania ultrafioletowego w celu zabezpieczenia pod względem mikrobiologicznym: powietrza stosowanego do napowietrzania wody, urządzeń i opakowań oraz wody rozlewanej do opakowań jednostkowych.
2. Woda zakwalifikowana jako naturalna mineralna z zawartością dwutlenku węgla pochodzenia naturalnego-geologicznego nie może być odgazowana.

§ 7. 1. Rozlewnię naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych lokalizuje się w odrębnym budynku lub jego wydzielonej części, możliwie jak najbliżej ujęcia.

2. Rozlewnię wyposaża się w instalację doprowadzającą wodę z ujęcia i odrębny ciąg technologiczny przeznaczony do rozlewania w opakowania jednostkowe naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych. Niedopuszczalne jest dostarczanie wody z ujęcia do rozlewni w jakichkolwiek pojemnikach lub cysternach.

3. Woda doprowadzana z ujęcia może być wykorzystywana również do innych celów niż określone w ust. 2, pod warunkiem rozdziału instalacji w hydroforni.

4. Produkcja naprzemienna naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych z napojami wymaga zgody powiatowego inspektora sanitarnego.

§ 8. 1. Opakowania jednostkowe dla naturalnych wód mineralnych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych, z wyjątkiem opakowań szklanych, oraz ich zamknięcia muszą spełniać wymagania w zakresie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu ze środkami spożywczymi, określone w odrębnych przepisach.

2. Wielkość opakowań jednostkowych naturalnych wód mineralnych, zarówno niegazowanych, jak i nasyconych dwutlenkiem węgla, a także opakowań naturalnych wód źródlanych i wód stołowych nasyconych dwutlenkiem węgla nie może przekraczać 2 l. Naturalne wody źródlane i wody stołowe niegazowane mogą być rozlewane do opakowań jednostkowych różnego typu i pojemności. Opakowania o pojemności większej niż 5 l zaopatruje się w urządzenie dozujące.

3. W przypadku bezpośrednich dostaw do stałych odbiorców naturalnych wód źródlanych w opakowaniach jednostkowych o pojemności powyżej 5 l, dopuszcza się stosowanie etykiet nakładanych na zamknięcie, nieusuwalnych do pierwszego otwarcia opakowania jednostkowego.

4. Czystość opakowania pod względem fizycznym, chemicznym i mikrobiologicznym zapewnia się przez mycie i dezynfekcję opakowań jednostkowych.

§ 9. Wody, o których mowa w § 2, przeznaczone do obrotu w opakowaniach jednostkowych, znakuje się w sposób określony w przepisach o znakowaniu środków spożywczych, a ponadto na opakowaniu podaje się:
1) rodzaj wody zgodnie z częścią IV załącznika nr 1 do rozporządzenia i jej klasyfikację zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia,

2) informację o zastosowaniu któregokolwiek z procesów, o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 1,

3) zawartość charakterystycznych składników dla naturalnych wód mineralnych, a w przypadku wód stołowych - rodzaj oraz ilość dodanych składników mineralnych,

4) nazwę ujęcia wody i nazwę miejscowości, w której znajduje się ujęcie,

5) nazwę producenta i nazwę handlową wody,

6) w przypadku wód zawierających więcej niż 2 mg/l fluorków - adnotację: "woda nie nadaje się do spożycia przez dzieci poniżej 7 roku życia".
§ 10. Wody, o których mowa § 2, przeznaczone do obrotu w opakowaniach jednostkowych, przywożone z zagranicy muszą spełniać wymagania określone w § 8 ust. 1-3, § 9 oraz załącznikach nr 1 i 2 do rozporządzenia, a także posiadać ocenę i kwalifikację wody wydaną przez właściwy organ sanitarny państwa, w którym wyprodukowano daną wodę.

§ 11. Przedsiębiorcy produkujący naturalne wody mineralne, naturalne wody źródlane oraz wody stołowe w dniu wejścia w życie rozporządzenia dostosują warunki i wymagania sanitarne produkcji wód do warunków i wymagań określonych w rozporządzeniu w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.

§ 12. Traci moc rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 8 lipca 1997 r. w sprawie szczególnych warunków sanitarnych przy produkcji i w obrocie naturalnych wód mineralnych, mineralnych wód mieszanych, naturalnych wód źródlanych oraz wód stołowych (Dz. U. Nr 85, poz. 544).

§ 13. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

Załącznik nr 1

* W przypadku przekroczenia podanych wartości wymagane jest ustalenie rodzaju radionuklidu oraz określenie wielkości obciążającej dawki rocznej promieniowania w stosunku do dawki dopuszczalnej - 0,1 mSv/rok.

^a) dla naturalnych wód źródlanych

^b) dla naturalnych wód mineralnych i wód stołowych

^c) dla wód odżelazianych

* wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne: benzo(a)piren, benzo(k)fluoranten, benzo(b)fluoranten, benzo(g, h, i)perylen, indeno(1, 2, 3)-c, d piren

Najwyższa dopuszczalna liczba bakterii

A.

B.

* - Do tej grupy zalicza się wyłącznie wody o mineralizacji ogólnej powyżej 500 mg/l.

Załącznik nr 2

I. Według ogólnej zawartości rozpuszczonych składników mineralnych:

1. Woda niskozmineralizowana - naturalna woda mineralna, naturalna woda źródlana - woda zawierająca w 1 l poniżej 500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.

2. Woda średniozmineralizowana - naturalna woda mineralna, naturalna woda źródlana i stołowa - woda zawierająca w 1 l od 500 do 1500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.

3. Woda wysokozmineralizowana - naturalna woda mineralna i stołowa - woda zawierająca w 1 l powyżej 1500 mg rozpuszczonych składników mineralnych.

II. Według pochodzenia dwutlenku węgla w wodzie:

1. Wody z naturalną zawartością dwutlenku węgla.

2. Wody nasycone dwutlenkiem węgla naturalnego pochodzenia.

3. Wody nasycone dwutlenkiem węgla o jakości wymaganej dla środków spożywczych.

4. Wody odgazowane i wtórnie nasycone dwutlenkiem węgla naturalnego pochodzenia lub o jakości wymaganej dla środków spożywczych.

III. Według stopnia nasycenia dwutlenkiem węgla:

1. Wody nie nasycone dwutlenkiem węgla - niegazowane.

2. Wody niskonasycone dwutlenkiem węgla - do stężenia 1500 mg/l CO₂.

3. Wody średnionasycone dwutlenkiem węgla od 1500 do 4000 mg/l CO₂.

4. Wody wysokonasycone dwutlenkiem węgla od 4000 do 6000 mg/l CO₂.
 

 

zakres ekspertyzy

woda przeznaczona do spożycia przez ludzi, w tym do gotowania, przygotowywania pożywienia lub do innych celów w gospodarstwach domowych, woda używana do produkcji żywności, środków farmaceutycznych i kosmetycznych, na potrzeby basenów kąpielowych i pływalni,  woda w kąpieliskach, woda w pojemnikach (w tym butelkowana i w pojemnikach 5-galonowych), naturalna woda mineralna, naturalna woda źródlana, woda stołowa - jakość zdrowotna, wymagania sanitarne, parametry organoleptyczne, biologiczne, fizyczne (w tym radiologiczne) i chemiczne; ocena ryzyka zdrowotnego, zarządzanie ryzykiem zdrowotnym,  uzdatnianie wód podziemnych i powierzchniowych dla potrzeb komunalnych i przemysłowych, doczyszczanie w gospodarstwach domowych (filtry domowe), warunki sanitarne rozlewni, bezpieczeństwo zdrowotne materiałów do kontaktu  z żywnością, komunikowanie ryzyka zdrowotnego, popularyzacja aktualnego stanu wiedzy medycznej na tle obowiązującego prawa i jego realizacji w praktyce, promowanie wody zdrowej i bezpiecznej.